Ratusz w Cieszynie – historia symbolu odporności i dziedzictwa

Odkryj bogatą historię kultowego cieszyńskiego ratusza, symbolu odporności. Poznaj jego zabytkowe komnaty i przeszłość tego wyjątkowego miejsca na mapie Cieszyna!

Historia cieszyńskiego ratusza

Cieszyn ma bogatą i fascynującą historię, a jednym z jego najbardziej charakterystycznych zabytków jest ratusz. Początki tego zabytkowego budynku sięgają końca XV wieku, kiedy to został on sprzedany za 210 ówczesnych złotych mieszczanom przez księcia cieszyńskiego Kazimierza II w 1496 roku. Nowy ratusz został zbudowany na miejscu dwóch domów i szybko stał się centrum zarządzania miastem i handlu w mieście.

Najwcześniejsza wzmianka o ratuszu pochodzi z 1496 r., kiedy to opisano go jako drewnianą konstrukcję z wieżą zegarową. Mieściła się w nim rada miejska, sale sądowe, magazyny cennych towarów, waga, a nawet pręgierz do wymierzania kar publicznych. Niestety, na przestrzeni lat ratusz doświadczył kilku pożarów, z których pierwszy miał miejsce w 1552 roku. Pomimo tych wyzwań, ratusz był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany, aby sprostać rosnącym potrzebom miasta.

W XVII i XVIII wieku ratusz przeszedł gruntowne remonty i modernizacje. Po zniszczeniu przez pożar w 1720 roku został odbudowany z ceglanym korpusem, renesansowymi attykami i cylindryczną wieżą zwieńczoną iglicą. Tę wersję ratusza przedstawiają obrazy artystów Daniela Meissnera i Mateusza Meriana. W 1661 r. fasadę ozdobiono złoconymi rzeźbami Matki Boskiej i innych postaci religijnych, a także herbami cesarskimi i herbem Cieszyna.

W 1798 r. doszło jednak do kolejnej tragedii – ratusz został zniszczony przez niszczycielski pożar, który pochłonął większą część Cieszyna. Dopiero w 1800 r. opracowano plany budowy nowego ratusza. Znany architekt Ignacy Chambrez de Ryvos zaprojektował barokowo-klasycystyczny budynek z elegancką wieżą zwieńczoną architektoniczną latarnią. Budowę ukończono w 1800 roku, a ratusz ponownie stał się centrum miejskiej administracji.

Przez cały XIX wiek ratusz przechodził kolejne renowacje i dobudowy mające na celu poprawę jego funkcjonalności i wyglądu. Po pożarze w 1836 roku został odbudowany w stylu neoklasycystycznym przez architektów Józefa Kornhausla i Andrzeja Kmenta. Nowa fasada posiadała płaskie pilastry z boniowanymi imitacjami, dorycki portyk i trójkątny fronton z herbem miasta. Wewnątrz powstała nowa sala posiedzeń rady, ozdobiona kunsztowną drewnianą boazerią, kominkami z cieszyńskimi herbami oraz szafą zegarową.

Oprócz głównego budynku ratusza istniały również inne budowle z nim związane. Po prawej stronie ratusza znajdowały się miejskie kramy mięsne oraz strażnica policyjna. W 1869 r. do budynku strażnicy dobudowano drugie piętro, przekształcając go w biura administracyjne miasta. Mieściły się tam również mniejsze sale posiedzeń komitetów i wielka sala Rady Miejskiej. Sala Rady była pięknie zdobiona ozdobnymi drewnianymi boazeriami, secesyjnymi kominkami i fryzem heraldycznym z herbami cieszyńskich cechów rzemieślniczych i miejscowej szlachty.

W 1984 r. ratusz przeszedł kolejną gruntowną renowację ze względu na zły stan wieży. Podczas tego remontu odkryto różne historyczne artefakty. Wśród nich znalazły się dokumenty z 1845 r. dotyczące wcześniejszych remontów, odręcznie pisana kronika miasta oraz zapieczętowana butelka zawierająca list i litografie przedstawiające Cieszyn. Odrestaurowana wieża dumnie prezentuje te przedmioty wraz z innymi historycznymi informacjami o Cieszynie.

Dziś ratusz jest architektonicznym arcydziełem i symbolem bogatego dziedzictwa Cieszyna. Nadal służy jako ważne centrum obywatelskie i jest otwarty dla zwiedzających, którzy mogą odkrywać jego historyczne komnaty i poznawać przeszłość miasta. Ratusz jest świadectwem odporności mieszkańców Cieszyna i ich trwałego zaangażowania w zachowanie historii i tradycji.

W ostatnich dekadach sala sesyjna odzyskała swój blask, stając się na powrót miejscem różnych oficjalnych wydarzeń, a nawet ślubów.  Ozdobą sali jest herbowy fryz, umieszczony pod stiukowym sufitem. Złożony został z 24 płaskorzeźbionych godeł cieszyńskich cechów rzemieślniczych, wykonanych przez rzeźbiarza Franciszka Kargera. Drugą część fryzu wypełnia 39 herbów przedstawicieli cieszyńskiej szlachty i książąt, a także herby Śląska i miasta Cieszyna, namalowanych przez Maksymiliana Salomona. Sala posiedzeń Rady Miejskiej została oddana po raz pierwszy do użytku 2 września 1906 r. kiedy w ratuszu uroczyście podejmowano cesarza Franciszka Józefa I w czasie jego wizyty w Cieszynie.

Ponadto w ratuszu znajduje się obszerne archiwum dokumentujące historię Cieszyna. Kolekcja ta obejmuje stare mapy, fotografie i dokumenty, które oferują bezcenny wgląd w przeszłość miasta. Badacze i historycy tłumnie przybywają do ratusza, aby zagłębić się w te archiwa i odkryć nowe szczegóły dotyczące bogatego dziedzictwa Cieszyna.

Wygląd zewnętrzny ratusza jest równie imponujący. Jego uderzająca architektura i pięknie zachowana fasada sprawiają, że jest to wyróżniający się punkt orientacyjny w mieście. Odwiedzający często zwracają uwagę na skomplikowane detale, takie jak herby i rzeźby, które zdobią budynek. Widok eleganckiej wieży wznoszącej się ponad dachami jest naprawdę urzekający i pozostawia niezatarte wrażenie na wszystkich, którzy ją zobaczą.

Cieszyn wciąż ewoluuje i rozwija się, a ratusz pozostaje niezachwianym przypomnieniem jego historii. Służy jako stały łącznik między przeszłością a teraźniejszością, przypominając zarówno mieszkańcom, jak i odwiedzającym o trwałym dziedzictwie miasta. Ratusz jest fizycznym ucieleśnieniem tożsamości Cieszyna i odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu jego przyszłości.

Zachowanie i utrzymanie ratusza to nie lada zadanie. Samorząd lokalny zainwestował znaczne wysiłki i zasoby w zapewnienie, że ten historyczny skarb pozostanie nienaruszony dla przyszłych pokoleń. Regularne remonty, naprawy i prace konserwatorskie są przeprowadzane w celu ochrony integralności architektonicznej i zapobiegania rozkładowi.

Wieża zegarowa z iglicą

Jedną z najbardziej godnych uwagi cech ratusza jest jego wieża zegarowa. Zegar, pierwotnie zainstalowany pod koniec XVIII wieku, działa do dziś i wybija każdą godzinę. Jego melodyjne dźwięki odbijają się echem po ulicach Cieszyna, służąc zarówno jako praktyczne urządzenie do pomiaru czasu, jak i ukochany symbol miasta.

W 2022 roku (po pięciu latach od wichury) na szczyt wieży powróciła ratuszowa iglica – odtworzony został jej oryginalny wygląd z 1845 r. Replika została wykonana z drewna modrzewiowego oraz pokrycia z blachy nierdzewnej. Iglicę wieńczy szpica ze stali kwasoodpornej. Na niej zamontowana została chorągiew z orłem w koronie, która wskazuje kierunek wiatru. Istotnym elementem znajdującym się u podstawy iglicy jest pozłacana bania, we której wnętrzu umieszczone zostały dwie tuby – będące kapsułami czasu.

Każdego roku, przy specjalnych okazjach i świętach, ratusz jest pięknie oświetlony, rzucając ciepły blask na cały rynek. Ten oszałamiający pokaz nie tylko podkreśla wielkość budynku, ale także tworzy magiczną atmosferę, która przyciąga tłumy mieszkańców i turystów. Widok oświetlonego ratusza stał się ikoną i synonimem świątecznego ducha Cieszyna.

Znaczenie historyczne

Ratusz został uznany za zabytek dziedzictwa narodowego, co podkreśla jego znaczenie nie tylko dla Cieszyna, ale dla całego kraju. Jego znaczenie historyczne i architektoniczne jest nie do przecenienia i stanowi świadectwo bogactwa kulturowego i odporności miasta.

Oprócz znaczenia historycznego i kulturowego ratusz służy również praktycznym celom dla lokalnej społeczności. Nadal mieści różne biura administracyjne, zapewniając centralną lokalizację dla zarządzania miastem. To połączenie przeszłości i teraźniejszości wzmacnia znaczenie ratusza we współczesnym Cieszynie. W 2023 roku budynek został wyposażony w windę dla osób niepełnosprawnych.

Wchodząc do ratusza, zwiedzający przenoszą się w czasie. Skomplikowane detale wnętrza, od fragmentów starych fundamentów, przez ozdobne drewniane panele, aż po wyszukane kominki, dają wgląd w bogactwo i kunszt minionych epok. Zwiedzanie sal i komnat przypomina podróż przez historię, pozwalając odwiedzającym zanurzyć się w przeszłości Cieszyna.

Ratusz Miejski w Cieszynie na starej fotografii:

Ratusz w Cieszynie jest świadectwem trwałego ducha miasta i determinacji w zachowaniu jego historii. Służy jako przypomnienie prób i triumfów, które ukształtowały miasto na przestrzeni wieków. W miarę upływu czasu ratusz bez wątpienia nadal będzie źródłem inspiracji i dumy dla kolejnych pokoleń.