W zbiorach Książnicy Cieszyńskiej zachowały się notatki cieszyńskiego prefekta – Księdza Szersznika. Oprócz obszernych wypracowań kryją one mnóstwo niepozornych wpisów. Są do nich zaliczane są rozsiane w kilku miejscach notatki, a wśród nich prawdziwy skarb – jak dotąd najstarszy zidentyfikowany słownik gwary cieszyńskiej.
Leopold Jan Szersznik był typem XVIII-wiecznego uczonego, polihistora posiadającego wiedzę w wielu obszarach ówczesnej nauki. W obszarze jego zainteresowań leżało wiele zagadnień, czasem bardzo odległych od siebie dziedzin wiedzy. Wśród jego notatek znajdziemy m. in. takie, które dzisiaj należałoby przypisać do dziedziny językoznawstwa.
Z opracowania autorstwa Książnicy Cieszyńskiej wynika, że księdza Szersznika zainteresowała również polszczyzna, czyli język, który nie jest na ogół kojarzony z osobą cieszyńskiego prefekta.
Mamy do dyspozycji sporządzony ręką Leopolda J. Szersznika bardzo ciekawy, zawierający niemieckie tłumaczenie słowniczek gwary cieszyńskiej, obejmujący zestaw słów i zwrotów jakim posługiwano się w rozmowach z małymi dziećmi. Część spośród wyrazów ze słownika Szersznik uwzględnił nie zaopatrując ich jednak w tłumaczenia.

Fakt, iż takie notatki Szersznik spisał dwa razy, wskazywać może, że nie powstały one przypadkowo, ale że stanowiły element jakiegoś szerszego zamysłu.
Zobacz słownik Cieszyńsko-Niemiecko-Polski:
Poniższy słownik jest najstarszym słownikiem gwary cieszyńskiej, który jest wyjątkowy ze względu na jego zawartość. Słownik jest uszeregowany w porządku alfabetycznym, z tłumaczeniem na język niemiecki i opatrzony przekładem na ogólny język polski.
Po naszyimu: | Po niemiecku: | Po polsku: |
Bacać | Schlagen | uderzyć |
Be, Bekany | Garstig | brzydki |
Bu | Kalt | zimno |
Buba v[el]. Bubok | Gespenst | straszydło |
Buby | Läuse | wszy |
Buchnuć | fallen | upaść |
Bumbać | Trinken | pić |
Ciaciany | Schön | ładny |
Ciocia | Muhme | ciotka |
Cipci | Hühnel | kurka, kurczak |
Ćiućia | ein Hund | pies |
Ciucie | schön | ładnie, dobrze |
E | Gut | dobrze |
Fe | verbrennt | parzyć |
Haba | Brod | chleb |
Hacy | Mantel | płaszcz |
Hajac | Streicheln, liebkosen | gładzić, pieścić |
Halu | Geld | pieniądze (monety) |
Hele | Kühe oder Muh | krowy lub muczeć |
Hety | Pferde | konie |
Hetać | Fahren | jechać |
Hopać | Hüpfen | skakać |
Hula | Wiege | kołyska |
Hulacz | Wiegen | kołysać, huśtać |
Hussiać | schaukeln | huśtać się |
Japťio | Apfel | jabłko |
Kossiać | frohlocken | cieszyć się, klaskać |
Kululu | ein Rad | koło |
Kutzia | Katze | kot |
Lala | Jede Person | ktoś (każda osoba) |
Liwa | Gans | gęś |
Lulu | Nüße | orzechy |
Mama | Mutter | matka |
Mee | Schaf | owca |
Mlimli | Milch | mleko |
Nunia | Messer | nóż? |
Nussie | Schweine | świnie |
nynać | Schlafen | spać |
Papać | Eßen | jeść, jedzenie |
Pobekac | sich beflecken | pobrudzić się |
Popa | Mütze | czapka |
Ptapta | Vogel | ptak |
Si | Heiß | gorące, parzy |
Siupać | Sitzen | siedzieć |
Tanać | Tanzen | tańczyć |
Tata | Vater | ojciec |
Tutać | Trinken | pić |
Uja | Vetter | wuj, dorosły krewny |
Wawa | Es thut wehe | boleć |
Fragment słownika w oryginale:

Więcej o notatkach i dokumencie w artykule:
Źródło: Książnica Cieszyńska